Vietnamese Transcript
Thanh Tâm Nguyễn Interview: March 14 ,2020
Interviewer: APANO (Nhu Le)
Nhu Le: Quý vị có thể bắt đầu câu chuyện bằng cách kể cho tôi nghe quý vi sinh ở đâu và khi nào? Cho tôi biết cuộc sống chung của quý vị tại Portland?
Thanh Tâm Nguyễn: Cô sinh vào năm 1963 tại thành phố Vũng Tàu, miền Nam - Việt Nam. Cuộc sống thì coi như là tương đối ổn định về kinh tế. Cô có gia đình và có một đứa con trai.
NL: Hoàn cảnh nào đã mang quý vị tới Portland?
TN: Ba của cô làm việc cho chính quyền Việt Nam Cộng Hoà trước năm 1975, sau khi Việt Cộng cưỡng chiếm miền Nam Việt Nam vào ngày 30 tháng 4 năm 1975 thì tất cả những quân nhân cũng như cán chính của Việt Nam Cộng Hoà đểu bị bắt đi vào những trại cải tạo nhưng đối với cô nó những là cái nhà tù. Ba của cô cũng đã phải ở trong tù đúng 10 năm. Đến khi ba của cô về thì vài năm sau gia đình đi qua Mỹ theo diện H.O là cho những người tị nạn chính trị. Vì vậy lúc đó cô còn độc thân, tất cả những người con ai mà còn độc thân thì được quyền đi theo bố mẹ để qua Mỹ này. Cô đã đi theo gia đình vào năm 1991. Lúc cô qua Mỹ là 28 tuổi.
NL: Ấn tượng đầu tiên của quý vị về Portland là gì?
TN: Thứ nhất là sự thân thiện. Tại vì thật sự ra khi cô bước chân đến phi trường thì cô được người bảo trợ ra đón rồi Cậu Mợ của cô ra đón thì cô thấy sự thân thiện và sự vui vẻ mặc dù là người bảo trợ cô lúc đó là Soeur Thanh Miền. Soeur đó là ở Giáo Xứ của Portland thì có lẻ con cũng biết, cô cũng chưa từng biết gia đình và chưa từng quen nhưng mà cô thấy được sự niềm nở. Còn khi bảo trợ là khi qua đến đây là sắp xếp cho được chu cấp nhà ở và những khoản chính phủ Mỹ giúp đỡ thì mình thấy được cái sự tử tế của người Mỹ ở đây.
NL: Xin quý vị miêu tả khu dân cư của quý vị tại Portland khi quý vị mới bước chân tới đây. Quý vị có cảm thấy bị cô lập hoặc quý vị có thấy người Mỹ gốc Việt nào ở gần đây không?
TN: Đúng ra là cô cũng có lẻ may mắn là tại vì cô có sinh hoạt với Giáo Xứ Đức Mẹ La Vang nên khi Soeur Miền đưa tới nơi ở tức là khu Halsey lúc đó cũng có nhiều người Việt Nam và Á Châu ở đó nên mình không có thấy bị cô lập. Còn những người Mỹ tiếp xúc thì tại cô được giới thiệu qua chương trình IRCO để dễ kiếm việc làm thì cô không cảm thấy bị cô lập.
NL: Quý vị có thấy khó khăn để hội nhập với cuộc sống ở đây không? Một số thách thức quý vị gặp phải là gì?
TN: Về ngôn ngữ thì đương nhiên rồi. Trước khi qua đây cô cũng có học tiếng anh ở Việt Nam nhưng mà tiếng Anh được học ở bên Việt Nam thì nói ra giọng Anh nhưng đương nhiên mình cũng không có thể nào giỏi nói chuyện và lắng nghe người Mỹ nên trở ngại đầu tiên của cô là về ngôn ngữ thì có đôi chút. Còn về sự hoà nhập đời sống thì cô thấy nó cũng không có khó khăn gì cho lắm. Có lẻ là bởi vì tính của cô nó khá là năng nổ, có lẻ tuỳ tính người nhưng mà đối với cô thì việc mà hội nhập vào cuộc sống bên đây thì cô không bị trở ngại nhiều lắm. Qua là IRCO dẫn đi kiếm công việc làm, sau đó có việc làm thì cô đi làm. Cuộc sống tương đối là không bị trở ngại.
NL: Quý vị có biết những sự kiện nào đã mang người Việt đến gần với nhau không? Quý vị có biết cụ thể những nơi nào mà người Việt hay tập hợp không? Có nhà hàng, cửa hàng, hoặc các tổ chức tôn giáo nào mà gia đình quý vị đặc biệt thường xuyên đến không? Quý vị biết bằng cách nào mà khu phố của quý vị thay đổi không?
TN: Cộng Đồng Việt Nam ở tiểu bang Oregon tương đối là cũng khá đông. Cũng may mắn là Cộng Đồng Việt Nam mình ở đây có sinh hoạt cũng hơn 30 ngàn người và cô cũng sinh hoạt Cộng Đồng cũng khá nhiều. Hơn nữa là cô cũng tham gia ở Giáo Xứ La Vang, thánh lễ rất là đông người Việt. Giáo xứ lớn tới mày ngàn người Việt Nam ở đó cho nên là những ngày Lễ Chúa Nhật là những lúc mình gặp gỡ đồng hương và những event Cộng Đồng Việt Nam tổ chức như dịp 30/4, hoặc ngày Tết, ngày Lễ ngày kia nọ đến với nhau thì là những dịp cô thấy đưa người Việt Nam mình gặp gỡ để trò chuyện và trao đổi với nhau.
NL: Quý vị đã làm công việc gì và quý vị có thể so sánh công việc đó với công việc quý vị đã làm ở Việt Nam nó giống và khác nhau như thế nào?
TN: Ở Việt Nam thì gia đình của cô buôn bán tự do. Cô không có đi làm cho công viên nhà nước mà gia đình cô buôn bán tự do thì có cửa hàng bán giày dép, guốc, giỏ xách này kia nọ. Khi cô qua đây thì cô đi làm các nghề; hiện nay cô là hair stylist, thợ làm về tóc. Cô học về ngành thẩm mỹ và sau đó cô ra làm tiệm tóc cũng 10 mấy năm rồi.
Nếu nói về kinh tế ở Việt Nam thì gia đình cô buôn bán, làm ăn nên cô cũng không gặp khó khăn gì về kinh tế nhiều. Chỉ có thời gian đầu khi ba của cô mới bị đi tù thì lúc đó cô cũng còn nhỏ, gia đình có gặp khó khăn một thời gian nhưng mà sau đó mọi người lớn lên hết rồi thì tạo được công ăn việc làm ổn định, thì kinh tế gia đình cho tới trước khi rời Vũng Tàu và đi Mỹ thì gia đình cô kinh tế cũng không có khăn.
Qua đây thì thời gian đầu cũng là thời gian khó khăn bởi vì phải gầy dựng lại từ đầu. Tất cả như kiếm việc làm và bắt đầu học lại tiếng Anh, tập để giao tiếp nhưng mà thời gian sau thì cuộc sống của cô cũng tương đối ổn định. Cho nên nói về kinh tế thì ngay cả Việt Nam so sánh trước thời gian đi chứ không so sánh khi cộng sản cưỡng chiếm Miền Nam vì đó là khó khăn chung của cả đất nước. Cô thấy cuộc sống của cô cũng khá ổn, không có khác nhau nhiều lắm.
NL: Quý vị nuôi dạy con ở Portland như thế nào? Nếu con của quý vị học trường công Portland, quý vị thấy nó tốt không? Quý vị thấy có tốt hơn Việt Nam không?
TN: Sau khi hai năm qua đến Mỹ thì cô lập gia đình. Nói về nền giáo dục thì mỗi cái nó - nếu con so sánh Việt Nam về thời cô học, bởi vì nền giáo dục của Cộng Sản hiện này thì cô hoàn toàn không có bước chân qua, cô nghỉ học rất sớm, cô chỉ học có vài năm xong sau đó ba cô ở trong tù. Cô không có chịu qua sư giáo dục của tụi Cộng Sản nên nếu so sánh nền giáo dục về thời Việt Nam Cộng Hoà của mình thì phải nói nền giáo dục ở Mỹ này có vẻ quá dễ dãi đối với học sinh. Cô thích sự nghiêm túc - lối giáo dục mà kính thầy, mến bạn của Việt Nam hơn là ở đây. Ở đây học sinh có vẻ ngang hàng và bình đẳng với giáo sư, giáo viên trong lớp quá. Thì điều đó cô cũng không có thích lắm. Bọn trẻ ở đây có vẻ được nuông chiều nhiều quá. Cô thì cô thích lối giáo dục nghiêm khắc hơn một chút.
Những bọn trẻ thì đương nhiên thì thương yếu, mến nhưng có lẻ cô đã quen với lối giáo dục thời nhỏ. Nói chung ra thì về vấn đề trường học ở đây thì cô rất là thích ở một cái; chính phủ Mỹ cho các em học sinh từ lớp mẫu giáo cho đến lớp 12 là được học không cần đóng tiển học phí gì hết trơn. Cho nên nền giáo dục được nâng cao, mỗi đứa trẻ đều học ít nhất cho đến lớp 12 và sau đó đứa nào muốn lên đại học thì tuỳ ý. Nhưng ít nhất là mỗi đứa trẻ nó đều nhận cái học vấn cho đến lớp 12, đều đó cô thấy rất là tốt. Nâng cao cái trình độ dân trí của người dân chứ còn ở trong nước Việt Nam, gia đình nào mà không có đủ điều kiện thì đứa trẻ nó bị thất học thôi. Điều đó thì rất là thiệt thòi cho tụi trẻ Việt Nam.
NL: Những vấn đề của xã hội (cụ thể ở Portland) hoặc vấn đề về chính trị địa phương nào mà quý vị thấy là quan trọng nhất đối với cộng đồng người Việt?
TN: Trong Cộng Đồng Việt Nam thì phải nói là thành phố của mình cho tới bây giờ mặc dù chưa nhiều lắm nhưng cũng có thành phần Việt Gian và Việt Cộng đang còn len lỏi trong Cộng Đồng thì cô biết là vẫn có nhưng họ chưa có cơ hội để được thao túng như nhiều nơi khác như con thấy như Cali, ở nhiều thành phố khác - những tổ chức của Cộng Sản này kia nọ họ thao túng về truyền thông, báo chí thì nhiều hơn. Có vẻ ngang nhiên hơn nhưng có vẻ tiểu bang của Oregon mình thì vẫn còn núp lén. Ví dụ như chuyền vừa rồi treo cờ đỏ này kia nọ thì cũng bị phản đối dữ dội, có nghĩa là có những hành động lén lút nhưng không dám công khai thì cho tới bây giờ cô thấy rằng tình hình chính trị của người Việt Nam tị nạn Cộng Sản tại tiểu bang thì cọ thấy tương đối là ổn so với nhiều nơi khác.
NL: Cộng đồng người Mỹ gốc Việt ở Portland thay đổi như thế nào? Quý vị có lo lắng về thế hệ trẻ người Mỹ gốc Việt?
TN: Thay đổi nhiều chứ, những người lớn tuổi khi qua là theo diện H.O, vượt biên thì mang hoài bảo làm một cái thay đổi gì đó dành cho đất nước Việt Nam thì thành phần đó người ta lớn tuổi rồi. Lớp trẻ bay giờ lớn lên, cô nói một cách ví dụ rất là đơn giản như con trai của cô hiện giờ ở nhà, cô có quan điểm chống cộng rất là mạnh mẽ nhưng đối với con trai của cô thì nó nói đó là quá khứ. Nó cảm thấy không hiểu sao ba mẹ vẫn còn mang tâm trạng ghét bỏ cho tới bay giờ cũng vậy. Cô nói cô “hate China” này nọ thì nó không thích, nó nói là mẹ kỳ thị. Sao mẹ cứ ghét người tàu chẳng hạn. Thành ra cô thấy rằng vấn đề duy trì cái chính nghĩa và lý tưởng tự do cho đất nước Việt Nam của mình, đương nhiên là có phần lo lắng. Vì những người có mạch bảo như thế hệ cha ông của cô, tới như cô chú thì từ từ lớn tuổi rồi già đi. Còn lớp trẻ thì tụi nó không quan tâm chuyện đó nhiều lắm. Không biết rồi một lúc nào đó có thể giữ vững được cái sự phân chia ranh giới giữa Việt Nam Cộng Hoà Tự Do và Cộng Sản Việt Nam hay không. Cái đó là điều chắc chắn cô rất lo lắng và cũng thường xuyên suy nghĩ tới.
NL: Hiện tại quý vị và đất nước Việt Nam như thế nào? Quý vị có quay lại thăm không? Quý vị có giữ liên lạc với người thân không?
TN: Giữ liên lạc thì có qua mạng hay truyền thông xã hội còn việc quay về Việt Nam, đối với những người Việt Nam khác thì trở về Việt Nam thăm gia đình đó là điều rất bình thường. Nhưng đối với cô thì nó có một chút vấn đề khác biệt là bởi vì cô tham gia những hoạt động chính trị tương đối khá mạnh trên mạng truyền thông cũng như những hoạt động khác như là đi vận động nhân quyền cho Việt Nam ngay tới tận miền Nam Washington gặp Quốc Hội, gặp các dân biểu của Hoa Kỳ và dự những buổi tổ chức về Hội Nghị Tự Do Tôn Giáo Đông Nam Á tại tiểu bang khác một vài lần. Thì nói chung những hoạt động của cô đã khiến cho cô nằm trong danh sách mà nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam khó để cho cô quay về một cách dễ dàng nên kể từ lâu cô cũng không có trở về Việt Nam.
NL: Quý vị có bất cứ điều gì chúng tôi chưa hỏi mà quý vị muốn chia sẻ không? Quý vị có bất kỳ kinh nghiệm nào khác mà quý vị muốn được lưu giữ trong dự án ghi lại hồi niệm qua cách truyền miệng hay không?
TN: Những điều mà cô muốn nhắn nhủ với thế hệ trẻ Việt Nam là qua đây từ lúc còn nhỏ tuổi hoặc là sinh trưởng và lớn lên ở Nước Mỹ thì cho dù tuổi trẻ Việt Nam các con có thể sử dụng tiếng Anh hay hơn cả tiếng Việt, thích thức ăn Mỹ hơn là thức ăn Việt nhưng mà hãy nhớ rằng dòng máu chạy trong người của các con cũng là dòng máu người Việt Nam. Cho dù tụi con có muốn phũ nhận đi rằng cái việc Việt Nam của mình; con sống ở Mỹ thì không ảnh hưởng gì, không có liên quan gì thì cô cũng mong mõi rằng tuổi trẻ tụi con hãy nhớ rằng mình vẫn là người Việt Nam. Vì vậy sự an vui hay là tự do hạnh phúc, mang lại nhân quyển, cuộc sống tự do cho người dân ở Việt Nam mình; những người đó là đồng bảo của mình. Vẫn là điều các con nên cố gắng, làm một điều gì đó để góp phần. Có thể là việc làm chuyện thay đổi cho Việt Nam nó là một vấn đề cô thấy trù tượng và mơ hồ nhưng mà nếu tụi con chịu khó tìm hiểu với những người lớn tuổi, với những người đáng tin cậy thì tụi con sẽ thấy là chế độ Cộng Sản đang cai trị tại Việt Nam là một chế độ dã man tàn bạo và phi nhân. Rất cần chúng ta tìm mọi cách đánh đổ nó và thay đổi nó. Thì hy vọng là những người trẻ chúng con khi lớn lên, những con người có sự nhận thức sẽ cố gắng làm những điều gì đó để thay thế, tiếp nối cái con đường của thế hệ cha ông của con đã làm. Tiếp tục thay đổi những việc cha ông của các con đã làm nhưng chưa làm được. Bởi vì tụi con có điểu kiện, có học vấn cao hơn, có khả năng ngôn ngữ tốt hơn, và tụi con sẽ rất dễ dàng để có thể tìm những con đường đúng đắn ví dư vận động trong Quốc Hội Hoa Kỳ, bước chân vào con đường vào chính giới của Hoa Kỳ, dùng ngôn ngữ của mình để làm điều gì cho đất nước Việt Nam thì cô rất mong mỏi chúng con tiếp nối con đường đấu tranh.
English Transcript
Thanh Tâm Nguyễn Interview: March 14, 2020
Interviewer: APANO (Nhu Le)
Nhu Le: Can you start the story by telling me where and when you were born? Tell me about your life in Portland?
Thanh Tâm Nguyễn: I was born in 1963 in Vung Tau city, South - Vietnam. My life is considered to be relatively economically stable. I am married to my husband and we currently have one son.
NL: What circumstances brought you to Portland?
TN: My father served for the government of the Republic of Vietnam before 1975, after the Vietnamese communists seized South Vietnam on April 30, 1975, all of the soldiers and officers of the Republic of Vietnam were forced to go to “re-education camps” but to me, it was a prison. My father was incarcerated in prison for precisely 10 years. By the time my father returned, a few years later, our family left Vietnam to the United States under the HO class for political refugees. So at that time, I was single, all the kids who were single were entitled to follow their parents to come to America. I followed my family in 1991. When I came to America, I was 28 years old.
NL: What was your first impression of Portland?
TN: The kindness. When I arrived at Portland Airport, I was picked up by the sponsor and then my aunt and uncle came out to meet my family, so they were kind and happy even though our sponsor was Sister Thanh Miền at that time. Sister Miền who is in the Parish of Portland, I never knew her family but I saw the warmth from her. When coming here, arranging for housing support and the US government's assistance, we see the generosity of Americans here.
NL: Please describe your neighborhood in Portland when you first arrive here. Did you feel isolated or have you seen any Vietnamese-Americans nearby?
TN: I was fortunate because I was engaging in the services with Our Lady of La Vang Parish, so Sister Miền directed me to an area, Halsey Street, where it was crowded with Vietnamese and Asian people. That's why I didn't feel isolated. As for the Americans, I was offered help finding a job through the IRCO program, I did not feel isolated.
NL: Do you find it difficult to integrate with life here? What are some of the challenges you face?
TN: Of course, it's the language. Before I came here, I too studied English in Vietnam and I can speak English but of course, I could not speak fluently and listen closely to Americans, so the first barrier was the language a little bit. As for the integration of life, I found that I did not have any problems. Presumably, it was because I am an outgoing person, perhaps different people's personalities but for me to integrate into life here, I didn't have much trouble. After that, IRCO helped me to find a job, I went to work. Relatively, my life was not interrupted.
NL: Do you know of any events that bring Vietnamese people together? Do you know any specific places where Vietnamese people gather? Are there any restaurants, shops, or religious organizations that your family particularly frequent? Do you know how your neighborhood changes?
TN: The Vietnamese community in Oregon is comparatively large. Fortunately, the Vietnamese Community here has more than 30,000 people and I also have quite a lot of participation in Community activities. Besides, I also participated in Our Lady of La Vang Parish, the Mass there is very packed with Vietnamese. The parish is so huge that thousands of Vietnamese people are there, so Sunday Masses are occasions when we meet our compatriots. Vietnamese Community events such as Black April, or New Year's Day and holidays are when we come together, it is the occasion when we see the Vietnamese people, we meet and chat.
NL: What job do you do and how could you compare it to the job you did in Vietnam? How is it different?
TN: In Vietnam, my family operated a business. I did not work for any outside work but my family had a freelance business and had a shop selling shoes, clogs, and handbags. When I came here, I had various jobs; currently, I am a hairstylist. I studied beauty and I have run for a hair salon for more than 10 years.
If talking about the economy in Vietnam, my family traded and did business, so I did not have many economic hardships. Only at the start, when my father was sent to jail, I was still young at that time. The family economy suffered tiny challenges until before we left Vũng Tàu and went to the US, my family also had no large economic difficulties.
Coming here was a tricky time because we had to rebuild from the beginning. Everything was like getting a job and starting to learn English again, practice to communicate, but later, my life was relatively stable. So, talking about the economy, even comparing it to Vietnam before we had to leave, not when the communists took over the South because it was a common problem for the whole country, I found my life quite, well, not much different.
NL: How do you raise children in Portland? If your child attends Portland Public Schools, do you think he or she is good? Do you feel better than Vietnam?
TN: After two years of coming to America, I got married. In terms of education, if you compare Vietnam in the time when I studied, to the Communist education nowadays, I have absolutely no comments, I quit school very early, I just studied a few years while my father was in jail. I did not accept the education of the Communists, so if comparing the education of my time in the Republic of Vietnam, it must be said that this American education seems too loose for students. I prefer seriousness - the education in Vietnam respects teachers and friends rather than here. Here students seem too on par and equal with teachers in class. I do not like it very much. The kids here seem to be spoiled too much. I prefer a bit more strict education.
The children, of course, are being embraced, but perhaps I was used to my childhood education. I really liked being a student. The US government allows students in grades from kindergarten through 12 to learn without paying tuition fees. So education is enhanced, every child learns at least until 12th grade and then whoever wants to go to college is up to them. But at least every kid gets an education until 12th grade, and that's all I feel good about. The US education raises the intellectual standard of the people, but in Vietnam, if a family does not have enough standards, the child will be illiterate. That is very disadvantageous for Vietnamese children.
NL: Which social issues (specifically in Portland) or local political issues do you think are most important to the Vietnamese community?
TN: In the Vietnamese Community, it must be said that our city up to now, although not numerous, there are still portions of Viet Cong who are still weaving themselves into the community. They haven't had the opportunity to manipulate as much as in California, and in many other cities - Communist organizations and things like that, they manipulate the media and the press more. It seems more obvious, but it seems that they are still hiding in the state of Oregon. For example, the recent issue of the Vietnamese Communist flag being put up, I was strongly opposed, meaning that there were sneaky actions but they did not dare to go public until now. I see that the political situation of Vietnamese people Communist refugees in the state feel relatively good compared to many other places.
NL: How has the Vietnamese-American community in Portland changed? Are you worried about the younger generation of Vietnamese-Americans?
TN: There are a lot of changes. When the elders who belong to a category called H.O. were crossing the border, they forever have the ambition to make a change for Vietnam, those people are now older. The younger generation now grow up, I say in a quite simple idea, like my son now at home, I have a very strong anti-communist perspective but for my son, he states it is in the past. He feels that us parents were still now in an offended mood. I said I "hate China" and so on, and he disliked it, saying I was discriminating. Asking why I keep hating. As a conclusion, I spotted that the problem of maintaining the righteous cause and ideals of freedom for our country of Vietnam was, of course, somewhat worrying. Because of those who are the older generation such as my ancestors, my husband and I slowly age and grow old. Young people don't care about that much. It is unknown at some point whether the boundary demarcation between the Free Republic of Vietnam and the Communist Party of Vietnam can be sustained. That is something I am definitely worried about and often think about.
NL: How are you and the country Vietnam now? Do you go back to visit? Do you keep in touch with relatives?
TN: I do keep in touch through social media and return to Vietnam, it is common for other people to return to Vietnam to visit family. However, for me, it is a little different because I participate in relatively strong political activities on the media as well as other activities such as campaigning for human rights for Vietnam, going all across South Washington to meet with Congress, meet with US representatives and attend several Southeast Asian Religious Freedom conferences in other states several times. In general, my activities have put me on the list that the Communist government of Vietnam is tough for me to return to easily, so I have not returned to Vietnam for a long time.
NL: Do you have anything we have not asked that you want to share? Do you have any other experiences that you would like to be kept in the oral memorial project?
TN: The things that I would like to tell the young generation of Vietnam is whether you come here from an early age or were raised in the United States, whether you speak more fluently in English than Vietnamese, you prefer American food than Vietnamese food but keep in mind your blood and DNA still count as a Vietnamese individual. Even if you want to admit that our Vietnamese business, if you live in the US, will not affect you. If you have nothing to do with it, I still wish that your youths will remember that we are still Vietnamese. So peace or freedom of happiness, bringing human rights, free life for people in Vietnam themselves; Those are my hopes. It is still something you should try, do something to contribute. It may be that changing things for Vietnam is a matter of imagination and ambiguity, but if you try to learn what has happened with the elders, with the trustworthy ones, you will find that the Communist regime that governs in Vietnam is a brutal and inhumane regime. We desperately need to find ways to knock them down and change the system. The hope is that when the young people grow up, the conscious will try to do something to replace it, following the path that our ancestors have done. Continue to change what your forefathers have done but not yet done. Because you have higher education, have a better language ability, and you will be able to find the right path for mobilization in the US Congress, to take steps. When you enter the path of American politics, use your language to do something for the country of Vietnam, I look forward to continuing our path.